erfan yazdaniنحوه برخورد با بیماران سرطانی
سرطان تنها یک بیماری جسمی نیست؛ مسیری سخت و پیچیده است که روح و روان بیمار را نیز درگیر می‌کند. زمانی که یکی از عزیزانمان با سرطان روبه‌رو می‌شود، شاید ندانیم چه باید بگوییم یا چگونه رفتار کنیم. بسیاری از ما از روی دلسوزی حرف‌هایی می‌زنیم که ناخواسته باعث رنجش یا ناامیدی بیمار می‌شود.
درک صحیح از نحوه برخورد با بیماران سرطانی می‌تواند به آن‌ها امید، آرامش و انگیزه‌ای تازه برای ادامه مسیر درمان بدهد. در این مقاله، با اصول انسانی، روانی و رفتاری درست در مواجهه با بیماران سرطانی آشنا می‌شویم.
رفتار درست با بیمار سرطانی
وقتی کسی که دوستش داریم با تشخیص سرطان روبه‌رو می‌شود، اولین واکنش‌ها اغلب ترکیبی از نگرانی، سردرگمی و نیاز فوری به عمل است. نحوه برخورد با بیماران سرطانی نه فقط مجموعه‌ای از کارهای عملی، بلکه هنر برقرار کردن ارتباطی است که آرامش، ایمنی و کرامت را همزمان حفظ کند. خانواده‌ها و مراقبان به دنبال راهنمایی‌های روشن هستند: چگونه سوال درست از تیم پزشکی بپرسیم، چه واکنش‌هایی در شرایط اضطراری لازم است، و چطور از عوارض دارویی و کاهش انرژی بیمار مراقبت کنیم. این مطلب به شما کمک می‌کند پایه‌های لازم برای تصمیم‌گیری واقع‌بینانه را بسازید، از ابزارهای ساده مثل دفترچه دارویی و چک‌لیست بهره ببرید و مهارت‌های گفت‌وگوی حمایتی را یاد بگیرید تا گفتگوها از روی ترس به سمت همدلی و برنامه‌ریزی منتقل شوند. همچنین درباره پذیرش تصمیم‌های بیمار، آموزش مراقبان، و دسترسی به منابع حمایتی محلی نکات عملی و قابل اجرا ارائه شده است. ادامه مطلب را بخوانید تا گام‌های روشن و قابل پیاده‌سازی برای رفتار مناسب، حمایت روانی و مدیریت روزمره مراقبت از بیماران سرطانی بیاموزید.
💬 بخش اول: درک احساسات بیماران سرطانی
بیماران سرطانی معمولاً با ترکیبی از احساسات پیچیده مانند ترس، نگرانی، خشم، انکار و حتی احساس گناه روبه‌رو هستند.
اولین گام در برخورد با آن‌ها، درک و پذیرش احساساتشان بدون قضاوت است.
به جای گفتن جملاتی مانند:
«نگران نباش، خوب می‌شی!»
که ممکن است برایشان سطحی یا غیرواقعی به نظر برسد، بهتر است بگوییم:
«می‌دونم شرایط سخته، اما من کنارت هستم.»
این جمله ساده، پیام حمایت و حضور واقعی را منتقل می‌کند و اعتماد را در دل بیمار زنده نگه می‌دارد.
❤️ بخش دوم: شنونده خوب بودن
گاهی بیماران نیازی به نصیحت ندارند؛ آن‌ها فقط می‌خواهند حرف بزنند و شنیده شوند.
یکی از مهم‌ترین رفتارها در برخورد با بیماران سرطانی این است که:
-
با حوصله گوش دهید
-
میان حرفشان نپرید
-
احساسشان را تأیید کنید
به‌جای تلاش برای تغییر موضوع یا دادن امیدهای غیرواقعی، بهتر است بگوییم:
«می‌فهمم چقدر برات سخت بوده، ممنون که با من در میون گذاشتی.»
این نوع گفت‌وگو به بیمار حس امنیت و ارزشمندی می‌دهد.
🌱 بخش سوم: پرهیز از ترحم و دلسوزی بیش از حد
یکی از اشتباهات رایج در برخورد با بیماران سرطانی، نگاه ترحم‌آمیز است.
بیمار به‌دنبال احترام، نه دلسوزی است. وقتی مدام به او بگوییم «بیچاره شدی» یا «خیلی ناراحت شدم»، ممکن است احساس ضعف یا ناتوانی در او تقویت شود.
به‌جای ترحم، باید احترام، اعتماد و امید واقعی بدهیم.
مثلاً می‌توان گفت:
«تو همیشه قوی بودی، و همین قدرت می‌تونه بهت کمک کنه ادامه بدی.»
☀️ بخش چهارم: حفظ امید و انرژی مثبت
سرطان اگرچه بیماری سختی است، اما بسیاری از بیماران توانسته‌اند با روحیه مثبت و حمایت اطرافیان بر آن غلبه کنند.
حرف‌ها و رفتار ما تأثیر مستقیمی بر روحیه بیمار دارد.
بنابراین:
-
از کلمات امیدبخش استفاده کنید
-
خاطرات مثبت را یادآوری کنید
-
بیمار را درگیر برنامه‌های کوچک و دل‌انگیز کنید
-
از شوخ‌طبعی سالم برای کاهش استرس استفاده کنید
گاهی یک لبخند ساده، از هزار دارو مؤثرتر است.
🧘♀️ بخش پنجم: احترام به استقلال بیمار
بیماران سرطانی دوست ندارند احساس کنند همه چیز از کنترلشان خارج شده.
به آن‌ها اجازه دهید در تصمیم‌گیری‌های درمانی، غذایی و حتی روزمره نقش داشته باشند.
به‌جای گفتن:
«نباید این کارو بکنی، برات بده.»
بگویید:
«به نظرت اگه این کارو کمی تغییر بدیم، راحت‌تر نیست؟»
این نوع برخورد باعث می‌شود بیمار احساس ارزشمندی و اختیار بیشتری داشته باشد.
🕊️ بخش ششم: توجه به نیازهای روحی و معنوی
بسیاری از بیماران سرطانی در طول مسیر درمان، به حمایت معنوی و آرامش درونی نیاز دارند.
ممکن است بیمار بخواهد دعا کند، با مشاور معنوی صحبت کند یا به موسیقی آرامش‌بخش گوش دهد.
وظیفه ما این نیست که او را قضاوت کنیم، بلکه باید درک و همراهی نشان دهیم.
حتی اگر باورهای ما متفاوت باشد، احترام به باورهای معنوی بیمار، آرامش عمیقی برایش به همراه دارد.
🧩 بخش هفتم: چگونه درباره بیماری صحبت کنیم؟
صحبت درباره سرطان برای بسیاری از بیماران دشوار است.
برای اینکه مکالمه سازنده و آرام‌بخش باشد:
-
اجازه دهید خود بیمار آغازکننده گفت‌وگو باشد.
-
اگر تمایلی به صحبت ندارد، او را مجبور نکنید.
-
از کلمات منفی مانند «مرگ»، «ناتوانی»، یا «پایان» پرهیز کنید.
-
به جای پرسیدن جزئیات پزشکی، از احساسات او بپرسید.
گاهی جمله‌ای مثل
«امروز حالت چطوره؟»
می‌تواند گفت‌وگویی عمیق‌تر و انسانی‌تر از هر سؤال پزشکی ایجاد کند.
🍲 بخش هشتم: کمک عملی به جای حرف
همه دوست دارند به بیمار کمک کنند، اما گاهی کمک‌ها شکل درستی ندارند.
به‌جای گفتن “اگه کاری بود بگو”، بهتر است پیشنهادهای مشخص بدهید:
-
«می‌خوای امروز غذا رو من بیارم برات؟»
-
«می‌تونم همراهت برم دکتر؟»
-
«می‌خوای کمکت کنم داروهات رو تنظیم کنیم؟»
کمک‌های کوچک اما واقعی، به بیمار حس امنیت و حمایت می‌دهد.
🩸 بخش نهم: حمایت از خانواده بیمار
فراموش نکنیم که خانواده بیمار نیز زیر فشار روحی و مالی زیادی هستند.
گاهی کافی است از آن‌ها بپرسیم:
«تو چطوری؟»
یا با حضور کوتاه‌مدت، کمی از خستگی‌شان بکاهیم.
همدلی با خانواده، در واقع حمایت غیرمستقیم از خود بیمار است. وقتی خانواده آرام باشند، انرژی مثبتی به بیمار منتقل می‌کنند.
🌼 بخش دهم: رفتار در زمان عود یا پیشرفت بیماری
گاهی مسیر درمان سخت‌تر می‌شود و بیماری عود می‌کند.
در این زمان، بیمار بیش از همیشه به آرامش و پذیرش اطرافیان نیاز دارد.
از گفتن جملاتی مثل:
«چرا دوباره برگشت؟»
یا
«حتماً درمان درست انجام نشده»
باید پرهیز کرد.
به‌جای آن بگوییم:
«می‌دونم شرایط سخت‌تر شده، اما با هم از پسش برمیایم.»
همین جمله کوتاه می‌تواند امید را زنده کند.
🌻 بخش یازدهم: حضور، حتی در سکوت
گاهی هیچ حرفی نمی‌تواند درد بیمار را کم کند، اما حضور آرام و بدون قضاوت می‌تواند معجزه کند.
نشستن در کنار بیمار، بدون صحبت، بدون تلفن، فقط با نگاه و آرامش، خودش نوعی درمان است.
حضور واقعی یعنی:
با تمام وجود آنجا باشی، حتی اگر کلمه‌ای نگویی.
💞 بخش دوازدهم: اشتباهات رایج در برخورد با بیماران سرطانی
-
دادن وعده‌های غیرواقعی («به زودی کاملاً خوب می‌شی!»)
-
نادیده گرفتن احساسات بیمار
-
مقایسه با دیگران («فلانی هم داشت، زود خوب شد!»)
-
پرهیز از صحبت در مورد بیماری
-
اصرار بر شاد بودن دائم
این رفتارها ممکن است از نیت خوب بیایند، اما تأثیر منفی بر روحیه بیمار می‌گذارند.
🌷 بخش سیزدهم: نقش لبخند و مهربانی
گاهی رفتارهای کوچک، بزرگ‌ترین تأثیر را دارند:
-
لبخند
-
تماس چشمی آرام
-
در آغوش گرفتن با رضایت بیمار
-
گفتن جمله‌هایی مثل «دوستت دارم» یا «بهت افتخار می‌کنم»
این حرکات ساده، به بیمار یادآوری می‌کنند که عشق هنوز هست و هنوز زندگی ارزش زیستن دارد.
💚 بخش چهاردهم: امید، نه انکار
امید واقعی با انکار واقعیت فرق دارد.
امید یعنی بپذیریم سختی وجود دارد، اما باور داشته باشیم می‌توانیم با آن روبه‌رو شویم.
بیماران سرطانی نیاز دارند احساس کنند هنوز فرصت زندگی دارند، حتی اگر مسیر درمان دشوار باشد.
بنابراین بهتر است به جای «همه چی عالیه»، بگوییم:
«ممکنه مسیر طولانی باشه، ولی تو تنها نیستی.»
🌈 بخش پانزدهم: نقش جامعه و خیرین
در برخورد با بیماران سرطانی، نقش جامعه و مؤسسات خیریه بسیار مهم است.
سازمان‌هایی مانند بنیاد همدلی با فراهم کردن حمایت مالی، دارویی و روحی، به بیماران و خانواده‌هایشان کمک می‌کنند تا مسیر درمان را با آرامش بیشتری طی کنند.
اگر هرکدام از ما سهم کوچکی از مهربانی خود را اهدا کنیم، بسیاری از بیماران می‌توانند درمان خود را ادامه دهند.
حتی یک تماس، یک لبخند یا یک کمک کوچک می‌تواند نوری در دل بیماری روشن کند.
🌺 بخش شانزدهم: جمع‌بندی نهایی
نحوه برخورد با بیماران سرطانی، آزمونی از انسانیت ماست.
گاهی یک جمله، یک نگاه یا یک حضور صمیمانه، می‌تواند امیدی را بازگرداند که شاید در دل بیمار خاموش شده بود.
بیایید یاد بگیریم چگونه در کنار بیماران باشیم، نه فقط برایشان حرف بزنیم.
بگذاریم با احترام، عشق و آرامش، مسیر درمان را ساده‌تر و انسانی‌تر کنند.
درک داروها و مدیریت عوارض جانبی
هرگاه بیمار نسخه‌ای از داروی جدید دریافت کرد، از نام دارو و هدف درمانی آن مطلع شوید و سوالات مشخص در مورد نحوه مصرف و تداخلات غذایی بپرسید. برخی داروها باید همراه غذا یا با مقدار مشخصی آب مصرف شوند و تعدادی دیگر باید ناشتا استفاده شوند؛ رعایت این نکات از کاهش اثربخشی یا افزایش عوارض جلوگیری می‌کند. ثبت روزانه عوارض جانبی مثل حالت تهوع، خواب‌آلودگی یا خشکی دهان به تیم درمان امکان می‌دهد درمان حمایتی مناسبی پیشنهاد کند. در صورت بروز تهوع مداوم یا کاهش اشتها، مشورت با کارشناس تغذیه تخصصی می‌تواند برنامه غذایی متناسب با هر یک از مراحل درمان ارائه دهد. مثال عملی: اگر بیمار پس از مصرف یک داروی جدید دچار خواب‌آلودگی شد، تنظیم زمان مصرف دارو به عصر به جای صبح ممکن است کیفیت زندگی روزمره او را بهبود بخشد.
ایجاد فضای امن عاطفی و حمایت روانی
ایجاد محیطی که بیمار در آن احساس امنیت و پذیرش کند، تأثیر مستقیمی بر تاب‌آوری و انگیزه برای ادامه درمان دارد. گوش دادن فعال بدون قضاوت به بیماران سرطانی باعث می‌شود احساس تنهایی کاهش یابد و امکان بیان ترس‌ها و نیازها فراهم شود. استفاده از جملات کوتاه و تأییدکننده مثل «می‌فهمم که این سخت است» قدرت همدلی را نشان می‌دهد و به کاهش اضطراب کمک می‌کند. برگزاری جلسات خانوادگی جهت توضیح برنامه درمانی و تقسیم وظایف بین اعضا، بار روانی را از یک یا دو نفر برمی‌دارد و فرآیند مراقبت را پایدار می‌سازد. در صورت مشاهده علائم افسردگی یا افکار خودآسیب‌رسان، ارجاع سریع به خدمات روان‌شناختی و حمایتی ضروری است و خیریه بنیاد همدلی می‌تواند در معرفی منابع حمایتی محلی یا گروه‌های همیار نقش مؤثری ایفا کند.
موقعیت‌های حساس: پذیرش امتناع از درمان و تصمیم به توقف درمان
وقتی بیمار از درمان سرطان امتناع می‌کند یا تصمیم به توقف درمان‌های تهاجمی می‌گیرد، نخستین واکنش باید احترام و شنیدن دلایل او باشد؛ اجبار یا سرزنش تنها رابطه را تخریب می‌کند. افراد حق دارند در مورد بدن و درمان خود تصمیم بگیرند و خانواده باید این حق را بپذیرد حتی اگر احساسات متفاوتی دارند. توضیح منطقی پیامدها، ارائه گزینه‌های حمایتی جایگزین و مشاوره مشترک با تیم پزشکی می‌تواند به بیمار کمک کند انتخاب آگاهانه‌تری داشته باشد. بعد از تصمیم به قطع درمان هدف‌درمان‌گرایانه، اطلاع‌رسانی هماهنگ به سایر اعضای خانواده و برگزاری جلسات حمایتی برای توضیح مراقبت‌های تسکینی و تعیین میزان انتظارها ضروری است. خیریه بنیاد همدلی می‌تواند در چنین مراحل حساسی خدمات مشاوره‌ای و ارجاع به منابع تسکینی فراهم کند تا خانواده در درک و پذیرش تصمیم بیمار تقویت شود.
توانمندسازی مراقبان: آموزش، مدیریت عفونت و مراقبت‌های روزانه
مراقبان باید آموزش‌های پایه‌ای شامل نحوه پانسمان زخم‌های جراحی، شناخت نشانه‌های عفونت و زمان مراجعه فوری به بیمارستان را ببینند تا از خطاهای پرهزینه جلوگیری شود. کاهش گلبول‌های سفید خون یکی از خطرات شایع درمان‌ها است؛ در این وضعیت بیمار باید از تماس با افراد بیمار و محیط‌های شلوغ محافظت شود و در صورت تب فوری به مرکز درمانی ارجاع داده شود. تهیه چک‌لیست روزانه شامل مصرف دارو، مراقبت از پوست، میزان مایعات و علائم جدید، کار تیمی را قابل پیگیری می‌سازد. تقسیم وظایف بین اعضای خانواده برای امور خانه‌داری، تهیه غذا و همراهی در جلسات درمانی باعث می‌شود مراقب اصلی دچار فرسودگی نشود. برنامه‌ریزی برای زمان‌های استراحت مراقب، استفاده از گروه‌های حمایتی و بهره‌مندی از خدمات داوطلبانه می‌تواند فشارها را کاهش دهد و کیفیت مراقبت را حفظ کند.
حمایت اجتماعی، معنوی و منابع محلی
حمایت معنوی، مالی و اجتماعی بخش مهمی از مراقبت تمام‌نگر بیماران است و سازمان‌ها یا خیریه‌های محلی می‌توانند نقش کلیدی ایفا کنند. ارائه حمایت اطلاعاتی به خانواده‌ها، تسهیل دسترسی به داروهای اختصاصی و کمک در هزینه‌های درمانی از جمله نیازهایی است که گروه‌های اجتماعی می‌توانند پاسخ دهند. در بسیاری از جوامع، هماهنگی خدماتی مانند آمبولانس، مشاوره روانی منظم برای مراقبان و کمک‌های تغذیه‌ای برای بیماران مبتلا به سرطان ضرورت دارد. پیشنهاد عملی: فهرستی از خدمات محلی شامل مراکز حمایتی، گروه‌های همیار سرطان و مشاوران معتبر تهیه کنید و نسخه‌ای را نزد مراقب داشته باشید. خیریه بنیاد همدلی می‌تواند به عنوان تسهیل‌کننده، اطلاعات تماس مراکز حمایتی را در اختیار خانواده‌ها قرار دهد و در سازماندهی کمک‌های محلی مشارکت کند تا بار مالی و روانی روی دوش خانواده کاهش یابد.
مسیر همدلانه و عملی: گام‌های مشخص برای مراقبت مؤثر از بیماران سرطانی
حالا که با اصول کلیدی برخورد و مراقبت آشنا شدید، بهتر است بهترین اقدام‌ها را به صورت عملی و فوری اجرا کنید: یک دفترچه دارویی و چک‌لیست علائم اضطراری کنار تخت آماده کنید، یک برنامه تماس اضطراری و فهرست مراکز حمایتی محلی بسازید، و جلسات هفتگی کوتاه بین اعضای خانواده برای تقسیم وظایف و بازبینی وضعیت برگزار کنید. آموزش پایه‌ای پانسمان، تشخیص عفونت و زمان ارجاع به پزشک را برای حداقل دو مراقب یاد بگیرید تا ریسک خطا کاهش یابد. در بعد روانی، گوش دادن فعال و پذیرش انتخاب‌های بیمار را تمرین کنید و در صورت بروز علائم افسردگی یا افکار خودآسیب‌رسان، سریعاً به خدمات تخصصی ارجاع دهید؛ این حمایت روانی بر بقا و کیفیت زندگی تأثیر مستقیم دارد. برای حفظ پایداری مراقبت، برنامه‌ای برای زمان استراحت مراقبان و استفاده از گروه‌های همیار تنظیم کنید. رعایت این گام‌ها نه‌تنها احتمال اشتباهات را کم می‌کند بلکه شأن و کرامت بیمار را حفظ کرده و روند تصمیم‌گیری را واقع‌بینانه‌تر می‌سازد. به یاد داشته باشید: حضور آگاهانه، همدلانه و برنامه‌ریزی‌شده شما می‌تواند بیش از هر ابزار پزشکی، فضای امید و آرامش را برای بیمار فراهم کند.
مراقبت از بیماران سرطانی | حمایت جسمی و روحی در مسیر درمان
مراقبت از بیماران سرطانی تنها به دادن دارو یا همراهی در جلسات شیمی‌درمانی محدود نمی‌شود. مراقبت واقعی یعنی درک، توجه، همراهی و عشق مداوم. بیمار سرطانی در طول درمان، به ترکیبی از حمایت‌های جسمی، روانی، عاطفی و اجتماعی نیاز دارد تا بتواند با انرژی و امید بیشتری این مسیر را طی کند.
💊 ۱. مراقبت جسمی و بهداشتی
بیماران سرطانی به دلیل ضعف سیستم ایمنی، در برابر عفونت‌ها آسیب‌پذیرتر هستند. بنابراین رعایت بهداشت فردی و محیطی اهمیت زیادی دارد:
-
شستن منظم دست‌ها قبل از تماس با بیمار
-
ضدعفونی محیط زندگی، وسایل و ظروف غذایی
-
تهویه مناسب اتاق بیمار
-
تغذیه سالم و غنی از پروتئین، میوه و سبزیجات تازه
-
توجه به دمای بدن، تنفس و نشانه‌های خستگی
همچنین بیمار نباید احساس کند فقط «مراقبت‌شده» است؛ بلکه باید بداند که این مراقبت از روی محبت و احترام انجام می‌شود، نه از ترحم.
🍵 ۲. تغذیه مناسب برای بیماران سرطانی
تغذیه نقش حیاتی در روند درمان دارد. بدن برای مقابله با اثرات شیمی‌درمانی یا پرتو‌درمانی، به انرژی و مواد مغذی بیشتری نیاز دارد.
-
غذاهای سبک و کم‌چرب اما پرکالری مصرف شود.
-
نوشیدن مایعات زیاد، مخصوصاً آب و آب‌میوه‌های طبیعی توصیه می‌شود.
-
از مصرف غذاهای خام یا ناسالم باید پرهیز کرد.
-
در صورت بی‌اشتهایی، وعده‌های کوچک ولی مکرر بهتر از وعده‌های سنگین است.
گاهی حتی یک سوپ ساده‌ی خانگی یا چای گیاهی گرم، آرامش جسمی و روحی زیادی به بیمار می‌دهد.
🧘 ۳. مراقبت روانی و احساسی
سلامت روان بیماران سرطانی به‌اندازه‌ی درمان جسمی مهم است. بسیاری از بیماران در طول درمان احساس افسردگی یا بی‌ارزشی می‌کنند. در این زمان، گفت‌وگو، همراهی و حمایت احساسی نقش کلیدی دارد.
-
از جملات امیدبخش و واقعی استفاده کنید.
-
اجازه دهید احساساتش را بدون قضاوت بیان کند.
-
در زمان ناراحتی یا گریه، فقط کنارش باشید.
حضور آرام و بدون قضاوت، گاهی از هزار کلمه مؤثرتر است.
🕊️ ۴. مراقبت اجتماعی و ارتباطی
انزوای اجتماعی یکی از مشکلات بیماران سرطانی است. بسیاری از آن‌ها به دلیل خستگی یا تغییر ظاهری، از جمع فاصله می‌گیرند. خانواده و دوستان باید با رفتار طبیعی و محبت‌آمیز، ارتباط را حفظ کنند.
-
بیمار را در جمع‌های خانوادگی کوچک شرکت دهید.
-
از او درباره‌ی احساسات و علایقش بپرسید.
-
اگر تمایل دارد، با او به پارک یا فضای باز بروید.
این کارها باعث می‌شود بیمار احساس کند هنوز بخشی از جامعه و خانواده است.
🌺 ۵. مراقبت از مراقب (Caregiver)
مراقبت از بیمار سرطانی گاهی برای خانواده یا پرستار، بسیار سخت و فرساینده است.
فرد مراقب نیز باید از نظر روحی و جسمی حمایت شود:
-
استراحت کافی داشته باشد.
-
در صورت نیاز با مشاور یا روان‌شناس صحبت کند.
-
مسئولیت‌ها را با دیگر اعضای خانواده تقسیم کند.
سلامت روحی مراقب، مستقیماً بر حال روحی بیمار تأثیر می‌گذارد.
💞 ۶. نقش عشق و همدلی در مراقبت
هیچ دارویی نمی‌تواند جای عشق، لبخند و مهربانی واقعی را بگیرد.
بیمار سرطانی نیاز دارد احساس کند هنوز دوست‌داشتنی است، هنوز زندگی ارزش ادامه دارد.
گاهی گفتن جمله‌هایی مانند:
«تو برای من خیلی مهمی.»
«من بهت افتخار می‌کنم.»
می‌تواند تأثیر مثبتی بر روند درمان داشته باشد.
عشق، قوی‌ترین دارویی است که می‌توان به بیمار داد — دارویی بدون عوارض و همیشه در دسترس.
🕊️ نتیجه‌گیری
سرطان فقط بدن را درگیر نمی‌کند؛ روح را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.
رفتار درست ما می‌تواند همان نیرویی باشد که بیمار برای ادامه دادن به آن نیاز دارد.
در نهایت، مهم‌ترین جمله‌ای که هر بیمار باید از اطرافیانش بشنود، این است:
«تو تنها نیستی.»
نویسنده مطلب:Erfan